Giới thiệu MongoDB và các khái niệm cơ bản

Mục tiêu

Hiểu MongoDB là gì và tại sao nên sử dụng.
Phân biệt cơ bản giữa cơ sở dữ liệu NoSQL và SQL.
Làm quen với các khái niệm quan trọng trong MongoDB.
Chuẩn bị môi trường để làm việc với MongoDB.

Giới thiệu MongoDB

MongoDB là gì?

MongoDB là một cơ sở dữ liệu NoSQL mã nguồn mở, được thiết kế để lưu trữ dữ liệu dưới dạng JSON-like (BSON). Nó được sử dụng rộng rãi trong các ứng dụng hiện đại nhờ khả năng mở rộng linh hoạt và hiệu năng cao.

Tại sao nên sử dụng MongoDB?

Linh hoạt: Không cần định nghĩa trước schema, dễ dàng thay đổi cấu trúc dữ liệu.
Hiệu năng cao: Phù hợp với các ứng dụng cần xử lý dữ liệu lớn và tốc độ cao.
Mở rộng dễ dàng: Hỗ trợ sharding (chia nhỏ dữ liệu) để mở rộng theo chiều ngang.
Dữ liệu dạng JSON-like: Dễ dàng tích hợp với các ứng dụng JavaScript/Node.js.
Cộng đồng lớn: Được hỗ trợ bởi cộng đồng và có nhiều tài liệu hướng dẫn.

Khi nào nên chọn NoSQL?

Khi cần lưu trữ dữ liệu phi cấu trúc hoặc bán cấu trúc.
Khi cần mở rộng hệ thống dễ dàng theo chiều ngang.
Khi cần xử lý dữ liệu lớn hoặc real-time.
Khi không cần mối quan hệ phức tạp giữa các dữ liệu.

Sự khác nhau giữa NoSQL và SQL

Tiêu chí	SQL (Cơ sở dữ liệu quan hệ)	NoSQL (Cơ sở dữ liệu phi quan hệ)
Cấu trúc dữ liệu	Bảng (table), hàng (row), cột (column)	Collection, document (JSON-like)
Schema	Cố định, cần định nghĩa trước	Linh hoạt, không cần định nghĩa trước
Ngôn ngữ truy vấn	SQL (Structured Query Language)	Không có chuẩn cố định, thường dùng API
Mối quan hệ	Hỗ trợ quan hệ giữa các bảng	Không hỗ trợ hoặc hạn chế quan hệ
Khả năng mở rộng	Theo chiều dọc (vertical scaling)	Theo chiều ngang (horizontal scaling)
Ứng dụng phổ biến	Hệ thống tài chính, ERP, CRM	Ứng dụng web, IoT, big data, real-time

Các khái niệm cơ bản trong MongoDB

Database (Cơ sở dữ liệu)

Là nơi lưu trữ các collection.
Một MongoDB server có thể chứa nhiều database.

Collection (Bộ sưu tập)

Tương tự như bảng (table) trong SQL.
Chứa các document, không yêu cầu schema cố định.

Document (Tài liệu)

Tương tự như một hàng (row) trong SQL.
Dữ liệu được lưu trữ dưới dạng JSON-like (BSON).

Ví dụ document:

json

{
    "_id": "64b7f3e2e4b0f5a9c8d9e1f2",
    "title": "Bài viết 1",
    "content": "Nội dung bài viết 1",
    "tags": ["Node.js", "MongoDB"]
}

`_id` (Định danh duy nhất)

Mỗi document trong MongoDB đều có một trường _id duy nhất.
Nếu không cung cấp _id, MongoDB sẽ tự động tạo.

BSON (Binary JSON)

Là định dạng nhị phân của JSON, được MongoDB sử dụng để lưu trữ dữ liệu.
Hỗ trợ nhiều kiểu dữ liệu hơn JSON, như Date, ObjectId.

Cài đặt MongoDB

Cài đặt MongoDB Community Edition

Truy cập https://www.mongodb.com/try/download/community để tải MongoDB Community Edition.
Cài đặt theo hướng dẫn trên trang web.
Kiểm tra cài đặt bằng lệnh:
bash
```
mongod --version
```
1

Sử dụng MongoDB Atlas (Cloud)

Truy cập https://www.mongodb.com/cloud/atlas và tạo tài khoản.
Tạo một cluster miễn phí.
Kết nối cluster với ứng dụng bằng URI (ví dụ: mongodb+srv://<username>:<password>@cluster0.mongodb.net/<dbname>?retryWrites=true&w=majority).

Cài đặt MongoDB Compass (GUI)

MongoDB Compass là công cụ GUI giúp quản lý và truy vấn dữ liệu MongoDB dễ dàng.
Tải về tại https://www.mongodb.com/products/compass.

Giới thiệu về Mongoose

Mongoose là gì?

Mongoose là một thư viện Node.js giúp làm việc với MongoDB dễ dàng hơn. Nó cung cấp một lớp trừu tượng (abstraction layer) để tương tác với MongoDB, cho phép bạn định nghĩa schema, thực hiện các thao tác CRUD, và quản lý dữ liệu một cách hiệu quả.

Tại sao sử dụng Mongoose?

Định nghĩa schema

Schema giúp bạn định nghĩa cấu trúc dữ liệu rõ ràng, kiểm soát các trường dữ liệu và kiểu dữ liệu.

Ví dụ:

javascript

// filepath: src/models/Post.js
const postSchema = new mongoose.Schema({
    title: { type: String, required: true },
    content: { type: String, required: true },
});
const Post = mongoose.model("Post", postSchema);

Validation

Mongoose hỗ trợ kiểm tra dữ liệu trước khi lưu vào cơ sở dữ liệu, đảm bảo dữ liệu luôn hợp lệ.

Ví dụ:

javascript

const postSchema = new mongoose.Schema({
    title: { type: String, required: [true, "Tiêu đề là bắt buộc"] },
    content: { type: String, minlength: [10, "Nội dung phải có ít nhất 10 ký tự"] },
});

Query mạnh mẽ

Mongoose cung cấp các phương thức truy vấn linh hoạt như find, findById, findOne, và hỗ trợ các bộ lọc phức tạp.

Ví dụ:

javascript

const posts = await Post.find({ title: /Node.js/i }); // Tìm bài viết có tiêu đề chứa "Node.js"

Middleware

Middleware trong Mongoose cho phép bạn thực hiện các logic trước hoặc sau khi thao tác với dữ liệu, như mã hóa mật khẩu trước khi lưu.

Ví dụ:

javascript

postSchema.pre("save", function (next) {
    console.log("Trước khi lưu bài viết");
    next();
});

Cài đặt Mongoose và kết nối DB

Cài đặt Mongoose

Cài đặt Mongoose bằng lệnh:

bash

pnpm i mongoose

Kết nối Mongoose với MongoDB

src/database.js

javascript

// filepath: src/database.js
import mongoose from "mongoose";

const connectDB = async () => {
    try {
        await mongoose.connect(process.env.MONGO_URI, {
            useNewUrlParser: true,
            useUnifiedTopology: true,
        });
        console.log("Kết nối MongoDB thành công!");
    } catch (err) {
        console.error("Lỗi kết nối MongoDB:", err.message);
        process.exit(1);
    }
};

export default connectDB;

Sử dụng kết nối trong ứng dụng chính

src/app.js

javascript

// filepath: src/app.js
import express from "express";
import dotenv from "dotenv";
import connectDB from "./database";

dotenv.config();
connectDB();

const app = express();
app.use(express.json());

app.listen(process.env.PORT, () => {
    console.log(`Server is running on port ${process.env.PORT}`);
});

Thực hành

Yêu cầu

Tạo model cho bài viết
- Định nghĩa schema cho bài viết với các trường: title (String, bắt buộc), content (String, bắt buộc).
- Sử dụng Mongoose để tạo model từ schema.
Tách logic xử lý CRUD vào controller
- Tạo các hàm xử lý trong controller:
  - Lấy danh sách bài viết (GET /api/posts).
  - Lấy chi tiết bài viết theo id (GET /api/posts/:id).
  - Thêm bài viết mới (POST /api/posts).
  - Cập nhật bài viết theo id (PUT /api/posts/:id).
  - Xóa bài viết theo id (DELETE /api/posts/:id).
Tạo router cho bài viết
- Định nghĩa các endpoint CRUD trong file router.
- Sử dụng các hàm từ controller để xử lý logic.
Tích hợp router vào ứng dụng chính
- Import router vào file routers/index.js và cấu hình đường dẫn /posts.
- Sử dụng router trong ứng dụng chính (src/app.js).
Kiểm tra API
- Sử dụng Postman hoặc công cụ tương tự để kiểm tra các endpoint CRUD.

Tạo model cho bài viết

src/models/Post.js

javascript

// filepath: /Users/ken/Folders/Projects/polytuts-5/src/models/Post.js
import mongoose from "mongoose";

const postSchema = new mongoose.Schema(
    {
        title: { type: String, required: true },
        content: { type: String, required: true },
    },
    { timestamps: true, versionKey: false }
);

const Post = mongoose.model("Post", postSchema);

export default Post;

Tách Controller để quản lý logic

src/controllers/postController.js

javascript

// filepath: /Users/ken/Folders/Projects/polytuts-5/src/controllers/postController.js
import Post from "../models/Post";

// Lấy danh sách bài viết
export const getPosts = async (req, res) => {
    try {
        const posts = await Post.find();
        res.json(posts);
    } catch (err) {
        res.status(500).json({ error: "Lỗi server", message: err.message });
    }
};

// Lấy chi tiết bài viết
export const getPostById = async (req, res) => {
    try {
        const post = await Post.findById(req.params.id);
        if (!post) return res.status(404).json({ error: "Không tìm thấy bài viết" });
        res.json(post);
    } catch (err) {
        res.status(500).json({ error: "Lỗi server", message: err.message });
    }
};

// Thêm bài viết mới
export const createPost = async (req, res) => {
    try {
        const { title, content } = req.body;
        const newPost = new Post({ title, content });
        await newPost.save();
        res.status(201).json(newPost);
    } catch (err) {
        res.status(400).json({ error: "Lỗi khi thêm bài viết", message: err.message });
    }
};

// Cập nhật bài viết
export const updatePost = async (req, res) => {
    try {
        const { title, content } = req.body;
        const post = await Post.findByIdAndUpdate(
            req.params.id,
            { title, content },
            { new: true, runValidators: true }
        );
        if (!post) return res.status(404).json({ error: "Không tìm thấy bài viết" });
        res.json(post);
    } catch (err) {
        res.status(400).json({ error: "Lỗi khi cập nhật bài viết", message: err.message });
    }
};

// Xóa bài viết
export const deletePost = async (req, res) => {
    try {
        const post = await Post.findByIdAndDelete(req.params.id);
        if (!post) return res.status(404).json({ error: "Không tìm thấy bài viết" });
        res.json({ success: true });
    } catch (err) {
        res.status(500).json({ error: "Lỗi server", message: err.message });
    }
};

Sử dụng Controller trong Router

src/routers/posts.js

javascript

// filepath: /Users/ken/Folders/Projects/polytuts-5/src/routers/posts.js
import { Router } from "express";
import {
    getPosts,
    getPostById,
    createPost,
    updatePost,
    deletePost,
} from "../controllers/postController";

const routePost = Router();

// Lấy danh sách bài viết
routePost.get("/", getPosts);

// Lấy chi tiết bài viết
routePost.get("/:id", getPostById);

// Thêm bài viết mới
routePost.post("/", createPost);

// Cập nhật bài viết
routePost.put("/:id", updatePost);

// Xóa bài viết
routePost.delete("/:id", deletePost);

export default routePost;

Import router vào file `routers/index.js`

src/routers/index.js

javascript

// filepath: /Users/ken/Folders/Projects/polytuts-5/src/routers/index.js
import { Router } from "express";
import routePost from "./posts";

const router = Router();

// Sử dụng router cho bài viết
router.use("/posts", routePost);

export default router;

Kết luận

MongoDB là một cơ sở dữ liệu NoSQL mạnh mẽ, phù hợp với các ứng dụng hiện đại.
Mongoose giúp đơn giản hóa việc làm việc với MongoDB trong Node.js, cung cấp các tính năng mạnh mẽ như schema, validation, và middleware.
Hiểu rõ sự khác biệt giữa NoSQL và SQL giúp bạn chọn công cụ phù hợp với dự án.
Làm quen với các khái niệm cơ bản trong MongoDB và Mongoose là bước đầu để xây dựng ứng dụng hiệu quả.

Nếu có thắc mắc, đừng ngại hỏi thầy hoặc các bạn nhé!
Chúc các em học tốt! 🚀
— Thầy Đạt 🧡

Giới thiệu MongoDB và các khái niệm cơ bản ​

Mục tiêu ​